Thiền là gì? Hướng dẫn ngồi thiền đúng cách tại nhà

31/12/2024

Trong cuộc sống hiện đại đầy áp lực và căng thẳng, con người không ngừng tìm kiếm những phương pháp giúp cân bằng giữa tâm trí và thể chất. Trong đó, phương pháp thiền xuất hiện như một chiếc cầu nối, mang đến sự tĩnh lặng và an yên trong tâm hồn. Đây không chỉ là một phương pháp luyện tập mà còn là một lối sống, một hành trình khám phá chính mình. Nhưng thiền thực sự là gì, và làm thế nào để thực hành đúng cách? Hãy cùng khám phá trong bài viết này.

1. Thiền là gì?

Thiền được hiểu là một phương pháp thực hành giúp tâm trí của chúng ta đi vào trạng thái thư giãn, tĩnh lặng. Từ đó, giúp quản trị tâm, tránh lo âu và căng thẳng. Bên cạnh đó, thiền còn giúp tăng khả năng sáng tạo, tăng sự tập trung, giúp đầu óc mở mang hơn. Qua đó, bạn có thể có được nhiều sáng kiến trong học tập và công việc, từ đó nâng cao hiệu quả. Vậy có bao nhiêu loại thiền định? Hiện nay có 7 loại thiền phổ biến trên thế giới như:

  • Thiền từ tâm.
  • Thiền quét cơ thể.
  • Thiền nhận thức hơi thở.
  • Thiền chánh niệm.
  • Thiền hoạt động thể chất kết hợp chuyển động với hít thở sâu và thần chú.
  • Thiền thiền.
  • Thiền siêu việt.
Có bao nhiêu loại thiền định?
Thiền là một phương pháp thực hành giúp tâm trí của chúng ta đi vào trạng thái thư giãn, tĩnh lặng.

2. Ngồi thiền đúng cách có tác dụng gì?

Thiền đúng cách đem lại rất nhiều tác dụng cho cơ thể như giảm stress, kiểm sota so lắng, giúp thúc đẩy sức khỏe tinh thần, nâng cao nhận thức về bản thân, kéo dài thời gian chú ý, giúp bỏ các thói quen xấu và cải thiện giấc ngủ.

2.1. Giảm stress

Khi gặp stress, cơ thể sẽ bị tăng nồng độ hormone căng thẳng cortisol. Điều đó có thể làm rối loạn giấc ngủ, thúc đẩy lo lắng, trầm cảm, tăng huyết áp. Một nghiên cứu được tiến hành trong vòng 8 tuần đã chỉ ra rằng, phong cách thiền chánh niệm đã giúp giảm phản ứng viêm do căng thẳng gây ra.

Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thiền giúp cải thiện các triệu chứng của các tình trạng liên quan đến stress như hội chứng ruột kích thích, rối loạn giấc ngủ sau chấn thương,… 

2.2. Kiểm soát lo lắng

Bên cạnh tác dụng giảm stress, thiền còn giúp kiểm soát lo lắng hiệu quả. Theo đó, một phân tích tổng hợp trên gần 1.300 người lớn chỉ ra rằng, thiền định có thể giúp giảm lo lắng. Tác dụng này dễ thấy nhất ở những người đang có mức độ lo lắng cao nhất. 

Bên cạnh đó, nghiên cứu khác cho thấy 8 tuần thiền chánh niệm giúp giảm các triệu chứng lo âu, cải thiện khả năng phản ứng, đối phó với căng thẳng. Ngoài ra, thiền cũng giúp bạn kiểm soát lo lắng công việc. 

2.3. Thúc đẩy sức khỏe tinh thần

Một số hình thức thiền sẽ giúp bạn có cái nhìn tích cực hơn về cuộc sống, giúp cải thiện hình ảnh của bản thân. Một đánh giá được thực hiện trên hơn 3.500 người đã cho thấy thiền chánh niệm giúp cải thiện triệu chứng trầm cảm. 

Ngồi thiền đúng cách có tác dụng gì?
Ngồi thiền giúp thúc đẩy sức khỏe tinh thần.

Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng những người hoàn thành bài tập thiền có ít suy nghĩ tiêu cực hơn so với người khác (khi xem các hình ảnh tiêu cực). Ngoài ra, thiền cũng giúp giảm trầm cảm bằng cách giảm mức độ của các hóa chất gây viêm. 

2.4. Nâng cao nhận thức về bản thân

Một số phương pháp thiền sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chính mình, từ đó giúp phát triển bản thân tốt hơn. Với thiền, bạn nhận thức được rõ hơn về thói quen suy nghĩ của mình và cách mà bạn liên hệ với những người xung quanh. 

2.5. Kéo dài thời gian chú ý

Thiền là sự tập trung nên phương pháp này sẽ giúp bạn tăng cường sự chú ý hơn. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người nghe băng thiền cải thiện sự chú ý và chính xác hơn so với những người khác trong nhóm đối chứng. Bên cạnh đó, những người thường xuyên thực hành thiền định thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ về thị giác, có khả năng tập trung cao hơn với người không áp dụng phương pháp thiền định nào.

2.6. Hỗ trợ bỏ các thói quen xấu

Thiền định giúp phát triển tinh thần kỷ luật, bởi vậy phương pháp này sẽ giúp bạn phá vỡ sự phụ thuộc, tăng khả năng tự kiểm soát. Cụ thể như thói quen hút thuốc lá sẽ gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe, tuy nhiên nhiều người không thể bỏ được. Luyện tập thiền định sẽ giúp bạn tăng cơ hội bỏ thuốc lên tới 90%.

2.7. Cải thiện giấc ngủ

Một nghiên cứu đã cho thấy, người thiền định có giấc ngủ lâu hơn so với người đang bị mất ngủ nhưng áp dụng các biện pháp cải thiện khác. Theo đó, thiền định thành thạo sẽ giúp bạn kiểm soát hay chuyển hướng các suy nghĩ đang gây mất ngủ. Bên cạnh đó, thiền giúp thư giãn cơ thể, đưa bạn vào trạng thái yên bình nên dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

3. Ngồi thiền đúng cách tại nhà

Để ngồi thiền đúng cách tại nhà, bạn tập trung vào việc điều chỉnh tư thế, thở chậm và sâu, cảm nhận sự thay đổi trong tiềm thức và kết thúc là quá trình xả thiền.

3.1. Điều chỉnh tư thế ngồi thiền

Bạn hãy lựa chọn không gian tĩnh lặng, chọn tư thế thoải mái nhất để ngồi thiền. Nên lựa chọn ngồi trên đệm, gối, ghế,…Bạn có thể tham khảo một số tư thế ngồi như sau:

  • Tư thế xếp bằng: Nếu bạn là người mới tập thiền thì đây là tư thế phù hợp dành cho bạn. Với tư thế này, bạn giữ lưng thẳng, thả lỏng tay trên đầu gối (hoặc đan tay vào nhau) rồi đặt ngửa trên chân.
  • Tư thế bán già: Tư thế này tương tự với tư thế xếp bằng nhưng một chân gác lên đùi chân còn lại. 
  • Tư thế kiết già: Dùng tay nắm bàn chân phải để lên đùi trái và tiếp tục thực hiện với chân còn lại. Điều chỉnh sao cho gót chân ép sát vào bụng, lòng bàn chân ngửa lên trời. Đây là tư thế khá khó để thực hiện, do với nếu bạn mới tập ngồi thì chưa nên chọn tư thế kiết già.
Tư thế kiết già
Tư thế kiết già khi ngồi thiền.

3.2. Thở chậm và sâu

Cách hít thở có vai trò vô cùng quan trọng để bạn lắng nghe cơ thể. Hãy để bản thân thở một cách tự nhiên rồi từ từ hít chậm rãi, hơi thở ra gấp đôi hơi hít vào. Bạn hít vào một hơi thật sâu, thở ra chậm rãi bằng mũi. Thở đúng cách sẽ giúp cơ thể bạn thư giãn, duy trì ngồi thiền được lâu hơn.

3.3. Cảm nhận thay đổi trong tiềm thức

Khi hít thở sâu, bạn sẽ thấy bình tĩnh hơn, thư thái hơn. Lúc này bạn đã thiền đúng cách và cần tiếp tục tập trung vào hơi thở. Ý thức rằng mỗi hơi thở đang đi vào khoang mũi và cảm nhận hơi thở đang được đưa ra từ miệng. Nếu tâm trí của bạn đang bị chệch khỏi hơi thở, bạn hãy từ từ mang nó trở lại. 

Đa số với những người lần đầu tập thiền đều nhận ra những điều ảnh hưởng đến cuộc sống, lúc này hãy chấp nhận để dễ dàng loại bỏ nó và tập trung hơn. Khi mới bắt đầu, bạn sẽ khó để ngồi im trong vài phút, bạn có thể chuyển sự chú ý của mình qua các mục tiêu khác như: các điểm tập trung của viên gạch, những thiết kế trong tấm lót trên sàn hay một dấu chấm trên tờ giấy.

3.4. Kết thúc thiền định

Kết thúc quá trình thiền là bước xả thiền. Lúc này bạn không nên đứng dậy ngay sau khi thiền xong. Cụ thể, trước khi đứng lên, bạn nên thực hiện một vài vận động nhẹ như: vuốt nhẹ dọc theo sống mũi đến cằm và 2 bên vành tai, bóp chân, xoay cổ, lưng hông để giãn cơ.

4. Lưu ý khi thiền định

  • Kiên nhẫn: Thiền định là một quá trình kéo dài, cần tập thiền hằng ngày để thấy rõ kết quả. Dần dần bạn sẽ nhận ra được trạng thái yên bình đang phát triển dần bên trong bạn.
  • Chọn không gian phù hợp: Nên lựa chọn không gian thiền trong lành, yên tĩnh để chú tâm khi thiền.
  • Gắn bó một phương pháp: Bạn nên chọn một phương pháp thiền nhất định và duy trì ít nhất một tháng. Nếu sau đó bạn không thấy phù hợp 
  • Ăn nhẹ trước khi thiền: Để bụng đói khi thiền có thể làm bạn mất tập trung hoặc không thoải mái. Bởi vậy bạn nên ăn nhẹ trước khi thiền để đảm bảo quá trình thiền không bị ảnh hưởng.
  • Thời gian thiền: Nên ngồi thiền bao nhiêu phút mỗi ngày? Nếu bạn mới bắt đầu học thiền, bạn nên thiền trong vòng 5-10 phút. Sau đó có thể tăng dần thời gian khi đã thành thạo. Với người thực hành thiền thường xuyên có thể thiền từ 20-30 phút. Với thiền sinh cao cấp thường thiền từ 45 phút đến 1 tiếng.
Ngồi thiền đúng cách tại nhà
Nên lựa chọn không gian thiền trong lành, yên tĩnh để chú tâm khi thiền.

Ngoài ra, khi mới bắt đầu quá trình này rất nhiều người thắc mắc nên ngồi thiền khi nào? Thực tế, bạn có thể thiền bất cứ thời điểm nào trong ngày, tuy nhiên nên ngồi thiền vào buổi sáng. Ngồi thiền buổi sáng sẽ giúp khởi động một ngày mới bình yên, cải thiện khả năng tập trung và giảm căng thẳng.

Thiền không phải là một điều gì đó xa vời hay khó tiếp cận. Chỉ cần một chút thời gian, sự kiên nhẫn, và lòng mở rộng, bạn đã có thể cảm nhận được sự thay đổi tích cực từ bên trong. Đây là hành trình không có đích đến cuối cùng, mà mỗi bước đi đều là một niềm vui. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, để thiền trở thành người bạn đồng hành, giúp bạn sống an nhiên giữa dòng đời bộn bề.

————————–

Fuji Spa Center – Kiến tạo lối sống lành mạnh và sức khỏe dài lâu

Đặt lịch ngay: m.me/1124150544320524